Przerwana zapora – kontekst historyczny

Zapora na Białej Desnej (dziś tereny Przerwanej Zapory) została zbudowana wraz z zaporą Souš jako system obiektów hydrotechnicznych. Projekt opracowano z inicjatywy spółdzielni wodnej Vodní družstvo z miejscowości Dolní Polubný. W pracach uczestniczył także profesor Dr. Ing. Otto Intze. Jej projektantem był Ing. Wilhelm Plenkner. Budowę rozpoczęto 17 października 1911 roku, niespełna dwa miesiące później niż budowę zapory Souš. Oba obiekty hydrotechniczne połączono sztolnią o długości 1104,8 m o nachyleniu podłużnym 1%0. Miała ona służyć do przeprowadzania wody z zapory na Białej Desnej do zapory Souš. Odbioru obu zapór dokonano tego samego dnia – 18 listopada 1915 roku. Dokładnie po dziesięciu miesiącach zapora na Białej Desnej uległa przerwaniu. Zbiornik miał 290 000 m3 wody, był więc wypełniony mniej więcej w trzech czwartych (całkowita pojemność miała wynosić 400 000 m3).

Pierwsze przesiąkanie wody zaobserwowano 18 września 1916 roku o godz. 15.30 (około dwucentymetrowy strumień), o godz. 15.55 woda już mocno tryskała, o godz. 16.15 zaczęła zapadać się skarpa odwodna, a o godz. 16.45 zapora runęła całkowicie. Woda przewalała się przez wyrwę o szerokości niemal 40 m, zabierając ze sobą wszystko, co stanęło jej na drodze. Zapora znajduje się na terenie gminy Albrechtice v Jizerských horách, ale skutki były katastrofalne przede wszystkim dla terenów obecnej miejscowości Desná I.

Planowane parametry techniczne zapory:

Wał: sypany, szerokość w fundamencie 54 m, wysokość 14,6 m powyżej terenu, szerokość 5,2 m w koronie z różnicą wysokości 1,6 m nad najwyższym lustrem wody w zbiorniku.

Pojemność zbiornika: 400 000 m³

Uwaga!

Do Przerwanej Zapory obowiązuje ścisły zakaz wjazdu pojazdów mechanicznych.

Jednocześnie obowiązuje ścisły zakaz zatrzymywania się i postoju na terenie całej pierwszej strefy ochronnej na zbiorniku wodnym Souš (na podstawie ustawy Prawo wodne) – zgodnie z oznakowaniem drogowym dotyczy to całego odcinka z Soušy do skrzyżowania z drogą Kasárenská.